برگزاری نشست آزاد اندیشی

به همت اداره فرهنگی دانشگاه پیام نور خرم آّباد:

نشست آزاد اندیشی با محوریت : «معنای عدالت در حقوق زنان در مقایسه با مردان: برابری مطلق یا تفاوت نسبی» با سخنرانی دکتر همتی؛ توسط انجمن علمی روانشناسی دانشگاه پیام نور خرم آباد در تاریخ سه شنبه 17/12/95 در نمازخانه دانشگاه پیام نور خرم آباد برگزار شد.

دکتر محسن همتی در ابتدای جلسه؛مقدمه ای در مورد مسائل روز با توجه به سخنان مقام معظم رهبری بیان کرد.همتی در پیش گفتار اظهار داشت:

امروز دنیا ،دنیای تکنولوژی است و جنگ سخت افزاری از بین رفته است . در جنگ سخت ، نفرت به وجود می آید و نفرت ماندگار است اما در جنگ نرم ؛ هدف و مخاطب دشمن؛  با خشنودی و به آسانی مجذوب میشود و اهداف مهاجم را به عنوان الگو میپذیرد.اگر کسی بتواند آرا خویش را با نرمی و در زمینه های فرهنگی منتقل کند نتایجی به مراتب پایدار تر و مستحکم دارد تا زمانی که اهداف خود را با زور تحمیل میکند.

سپس همتی به بررسی موضوع نشست پرداخت و گفت:

در خصوص تبیین تفاوت بین زن و مرد در طول زمان نظریات بسیاری مطرح شده که این موضوع باعث به وجود آمدن دست آویزی برای برخی افراد شده است.

در دوران جاهلیت و پیش از ظهور اسلام (شبه جزیره عرب)،زن موجودی طفیلی(مانند انگل) قلمداد میشد. در غرب نیز حق و حقوقی برای زن نبود،موجودی که جز ما لمیک مرد در نظر گرفته میشد.حق انتخاب نداشت.حقوق زن در اواخر قرن 17 و 18 به رسمیت شناخته شد در صورتی که در اسلام(قریب به 1400 سال پیش) حق مالکیت برای زن در نظر گرفته شده بود.اشاره به آیات سوره نساء.

اما عدالتی که مد نظر ما است؛عدالتی است که هدف آفرینش را مد نظر قرار میدهد.

دکتر همتی افزود: با توجه به تفاوت های جسمی و روحی که بین زن و مرد وجود دارد؛

عدالت اقتضا میکند تفاوت میان حقوق زن و مرد وجود داشته باشد.این تفاوت در اسلام ؛ بر پایه آفرینش بوده و هدفش به کمال رساندن بشر است. نکته اساسی این است که هیچ گونه برتری در این تفاوت بین زن و مرد وجود ندارد و هیچ ارتباطی با به کمال رسیدن زن و مرد ندارد.

این سخنران در ادامه مباحث افزود: در خصوص آفرینش زن و مرد مکررا در قرآن مجید بیان شده: خداوند شما را «من نفس واحد» از نفسی واحد آفریده و همسرش را از وی پدید آورد. ای انسان‌ها بپرهیزید از مخالفت پروردگارتان که همه شما را از یک انسان آفرید و همسر او را نیز از جنس او خلق کرد و از آن دو مردان و زنان فراوانی را در روی زمین منتشر ساخت.

دلیل اختلافات در خلقت بر پایه تفاوت نقش های زن و مرد در نظام آفرینش است.این تفاوت ها باعث تداوم نظام آفرینش میشود. اسلام موافق تساوی ست ولی مخالف تشابه است؛اما در غرب  بدون توجه به روحیات زن، همه چیز را برابر و مشابه میدانند در حالی که این برابر بی عدالتی است.

محسن همتی اظهار داشت : عدالت بر دو شکل است؛سابجکتیو و آبجکتیو. بعضی معنی عدالت را چیزی میدانند که اکثریت جامعه قبول دارد، بعضی نخبگان جامعه را معیار قرار میدهند و بعضی عقل انسان متعارف ولی از دید اسلام تمام موضوعات قابل توجه است.

در ادامه نشست موضوع تفاوت میان میزان ارث و دیه  زن و مرد بیان شد.

دکتر محسن همتی تاکید کرد: وجود تفاوت ها بین زن و مرد عین عدالت است.پرسیده میشود چرا شهادت دو زن برابر یک مرد است یا چرا زن نصف مرد ارث میبرد: دلیل این قبیل تفاوت ها در تفاوت در نقش و آفرینش مرد و زن است؛ در جامعه اسلامی , به جا آوردن واجبات دینی قضا شده پدر بر عهده پسر است.در مسائل خانواده ، تمام هزینه های مربوط به تامین مسکن – تامین رفاه، مخارج روزمره ، نفقه و ... بر عهده مرد است.

میپرسند : چرا زنان حق طلاق ندارند؟ اصل وجودی حق طلاق برای مردان است و دلیل آن مبحث تفاوت نظام آفرینش مرد و زن در تصمیم گیری است.از نظر فیزیولوژیکی زنان عاطفی تر و حساس تر از مردان هستند. از نظر فقهی و از نظر قانون مدنی ایران، گرچه حق طلاق به صورت یک حق طبیعی برای مرد است، ولی به صورت یک حقّ قراردادی و تفویضی میتواند به زن واگذار شود.در مواردی نیز حاکم شرع میتواند زنی را مطلّقه کند و آن در مواردی است که مرد نه به وظائف زوجیت عمل میکند و نه زن را طلاق میدهد. حاکم شرع زوج را احضار میکند و به او تکلیف میکند که زنش را طلاق دهد. اگر طلاق نداد، حاکم طلاق میدهد.

می پرسند: چرا تعدد زوجات (چند همسری) برای مرد جایز، ولی برای زن جایز نیست؟

اصل در ازدواج همان طور که استاد شهید مطهرى در کتاب نظام حقوق زن در اسلام خاطرنشان مى سازد، تک همسرى است و قانون چند همسرى در شرایط معمول توصیه و ترغیب نشده است.
قانون چند همسرى و تعدّد زوجات مقتضاى آیات صریح قرآن است و نسخ نشده و از احکام جاودانى اسلام است. اصل در تمام احکام و قوانین، ابدیّت و ماندگارى است مگر آنکه دلیل قطعى بر نسخ یا تغییر آن آورده شود.
 قانون تعدّد زوجات، به خاطر شرایط خاص اجتماعى یا ضرورت هاى اجتماعى وضع شده است نه براى هوس رانى مردان. البته همیشه بعضى افراد وجود دارند که از قانون سوء استفاده مى کنند، در چنین مواردى، باید جلوى سوء استفاده ها را گرفت و راهکار مناسب براى موارد ضرورى ارائه کرد

همتی افزود : نظام حقوقی بر پایه استثنائات نیست، بلکه اصول جامعیت دارند.

در جامعه غرب ، عدالت مساوی با برابری است ولی در نظام اسلامی هدف برابری و تشابه نیست

عدالت این است که افراد گناه کبیره مرتکب نشوند؛ عدالت یعنی دادگستر بودن؛عدالت یعنی هر چیزی در جای خودش باشد.

این سخنران در تمثیلی اضافه کرد: یک قطعه آهن یک کیلوگرمی و یک کیلو پنبه در ترازو هم وزن هستند ولی هرگز برابر هم نیستند.اختلاف دوامی ندارد اگر همه چیز برابر باشد.اختلافات جسمی و روحی زن و مرد دلیل بر لزوم وجود تفاوت بین زن و مرد است.

 

عوامل اجرایی:

اداره فرهنگی دانشگاه پیام نور خرم آّباد ؛ جناب آقای مهدی عزیزی

با همکاری انجمن علمی روانشناسی خرم آباد؛ آمنه شاهوردی

مجری: حدیث سلگی

عکس و گزارش: محمد حسین نادعلی